Το τρίστρατο της ιστορίας (Λιτόχωρο – Όλυμπος – Δίον)

 

Την Παρασκευή 6 Ιανουαρίου πραγματοποιείται στο Λιτόχωρο όπως κάθε χρόνο η εορτή των Θεοφανίων, τα λεγόμενα Σίχνα.

 Στο ΄΄Λάκο΄΄ ή στη ΄΄Γούρνα΄΄ όπως λέγεται από τους Λιτοχωρίτες υπάρχει ένας παλαιός μοναστηριακός νερόμυλος, όπου τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε ταβέρνα-αναψυκτήριο. Στο τζάκι του νερόμυλου βρίσκεται μια ξυλοαγιογραφία του τοπικού καλλιτέχνη Γεωργίου Βροντινού.

Το έργο έχει φιλοτεχνηθεί με παραδοσιακά χρώματα-χρωστικές και ο φορέας του έργου, είναι ξύλο φλαμουριάς.Το θέμα του έργου, είναι τα σίχνα, ο βυζαντινός οικισμός του Ενιπέα, ο Όλυμπος και η πρόσφατη ιστορία της περιοχής. Βασίστηκε, πάνω σε φωτογραφίες από την εποχή της τουρκοκρατίας, σε άρθρα και εργασίες των Ν. Λασπόπουλου, Ν. Κάκκαλου, Σ. Ντάβανου, Δ. Τσακούμη, Σ. Μασταγγά, Γ. Ράπτη, Π. Κωνσταντοπούλου-Δωρή, Ι. Παπαζαχαρία και σε πρόχειρο ανυπόγραφο σκαρίφημα του 1919.
Παρατηρώντας το έργο βλέπουμε τα σίχνα, το σπίτι του καπετάν Λάππα, τον βυζαντινό οικισμό του Ενιπέα, τον Όλυμπο, τα μοναστήρια και τις εκκλησίες, της Ιεράς Μονής Κανάλων, Σπαρμού και Πέτρας, το παλιό μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου, το ΄΄παλιομονάστηρο΄΄ και τη νέα Ιερά Μονή Αγίου Διονυσίου. Τις εκκλησίες του Προφήτη Ηλία, Αγίου Αθανασίου, Αγίας Παρασκευής, Αγίου Ιωάννη και Αγίας Κόρης, όπως και τις εκκλησίες-ενορίες του παλιού Λιτόχωρου: Άγιος Δημήτριος, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Γεώργιος, Παναγία Γοργοεπήκοος, Αγία Σολομωνή και Αγία Ματρώνα.

Στον πυρήνα του χωριού, μπορούμε να δούμε τα παραδοσιακά σπίτια που σώθηκαν από την εποχή της τουρκοκρατίας. Την περιοχή ΄΄Βύθος΄΄ και τον παλιό βυζαντινό οικισμό (κατά την παράδοση και την κυρία Γλύκατζη-Αρβελέρ), διατρέχει ο ποταμός Ενιπέας. Στο ίδιο σημείο βλέπουμε και τον νερόμυλο του Αγίου Διονυσίου, ο οποίος σώζεται έως τις μέρες μας. Στην ΄΄γούρνα΄΄ όπου καθαγιάζονται τα ύδατα, επιφανή πρόσωπα του Λιτοχώρου όπως ο Ε.Κοροβάγγος, ο Β.Ιθακήσιος, οι Θ. και Ι. Σακελλαρίδης, ο Χ.Κάκκαλος και ο Κ.Ζολώτας, εμφανίζονται να κρατούν ΄΄σίχνα΄΄ (λάβαρα) και να παρακολουθούν την δοξολογία που τελούν οι ιερείς Ι.Καλλιακούδας και Β.Γερολιόλιος.
Κάτω δεξιά απεικονίζεται, το τρίστρατο, ΄΄του Μήλιου το γεφύρι΄΄ όπου από τη μια πλευρά οδηγεί στο Δίον, ενώ με ανοδική κατεύθυνση ξεκινάει το μονοπάτι του Αγίου Διονυσίου. Συνεχίζει έως του ΄΄Νούλα τα μαντριά΄΄ και το ΄΄δέντρο της Κυριακούλας΄΄.

 Στο ύψος του ΄΄δέντρου΄΄, απεικονίζεται η αρκούδα, όπου κατά την παράδοση, βοηθούσε τον Άγιο Διονύσιο στις καθημερινές του εργασίες.
Στο κάτω μέρος είναι οι επαναστατημένοι Λιτοχωρίτες (1878), με πρώτο τον Κ.Δουμπιώτη. Επίσης, η ευρύτερη περιοχή της Πιερίας όπως, το κάστρο του Πλαταμώνα, η Πλάκα, η Γρίτσα, το Βαρικό και η Μεθώνη. Η Θεσσαλονίκη και το Άγιο Όρος.

Στη θάλασσα βλέπουμε λιτοχωρίτικα καράβια και το Φετίχ Μπουλέντ (1912).
Κεντρικά του έργου, Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ με το εξωκλήσι της. Αριστερά είναι ο προφήτης Ηλίας, κάτω ο Άγιος Διονύσιος και δεξιά ο Όσιος Παϊσιος με τον Άγιο Κόσμα Τον Αιτωλό, κρατώντας ειλητάριο, όπου αναγράφει:
‘Μακάριοι οι κατοικούντες στους πρόποδες του Ολύμπου’.