Κάθε χρόνο τέτοια μέρα οι δρόμοι μας πλημμύριζαν με τις φωνές των παιδιών που έψαλαν τα καθιερωμένα κάλαντα !!! Κοντά σε αυτά και τα μέλη των πολιτιστικών συλλόγων πότε με την συνοδεία οργάνων, πότε με κουδούνες, πότε μόνο με τις φωνές τους βάζαν το λιθαράκι τους στην αναβίωση του εθίμου αυτού. Φέτος το έθιμο αυτό μπορεί να μην μας αφήνουν να το αναβιώσουμε αλλά δεν μπορούν να το σβήσουν από την καρδιά μας. Έτσι με την βοήθεια φίλων της λαογραφίας του τόπου μας, σας μεταφέρω τα κάλαντα που ακούγονται στον δήμο μας.
Κάλαντα Χριστουγέννων Λιτοχώρου:
«Κόλιντρα μόλιντρα
Δόμ΄ τχια την κλούρα
Να μι σι κοψ’ μι ν΄ τσικούρα
Να κι ι Χριστός απόρχιτι απου πέρα απου πέρα
Με τη χρυσή μαχαίρα
Να (σφαξ' )κόψ’ τα κουκουτάρια
Να φαν’ τα παλικάρια»
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Λιτοχώρου:
Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει
Βασίλη μ' πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις
Αν έρχεσαι απ'τον δάσκαλο,πες μας την άλφα βήτα
Η αλφαβήτα είναι χλωρή και απόλυκε κλωνάρι
Κλωνάρι χρυσοκλώναρο,χρυσό μαλαματένιο
Και τώρα και του χρόνου και τώρα και του χρόνου
Και συνεχίζει ανάλογα με τις ειδικές περιστάσεις,δηλαδή αν υπήρχε νέα ανύπαντρη στο σπίτι,αν υπήρχε ναυτικός κ.α.
Κάλαντα ανήμερα Χριστουγέννων Σαρακατσαναίων της περιοχής της Πιερίας:
«Αρνιά – Κατσίκια – πρότα - γίδια – νφάδες – γαμπροί – γεια πιδιά
κι απ’ ούλα τα καλά. Φέρνω γειά, φέρνω χαρά, φέρνω απ’ ούλα τα
καλά, φέρνω νύφες κι γαμπροί , χίλια κουπάδια στο μαντρί.»
Συνέχεια την πρωτοχρονιά
Αγιός βασίλης έρχιτι Γινάρις ξημερώνει
Βασίλη απούθε έρχισιΚι απούθεκατεβαίνεις Εγώ απ’ τη μάνα μ’ έρχομαι Στο δάσκαλο πααίνω
Κι αν έρχεσε απ’ τη μάνα σου Πες μας την άλφα- βήτα Στην πατερίτσα ακούμπησε να πει την Άλφα – βήτα Κι η πατερίτσα ήταν χλωρή Κι απόλησε κλωνάρι
Κλωνάρι χρυσοκλώναρο Χρυσό μαλαματένιο
Και φέτο και του χρόνου
Και συνέχιζαν διαφορετικά ανάλογα με την περίσταση.
Κάλαντα Ποντίων:
Χριστός ’γεννέθεν χαράν σον κόσμον,
χα καλή ώρα, καλή σ’ ημέρα.
Χα καλόν παιδίν οψέ ’γεννέθεν,
οψέ ’γεννέθεν, ουρανοστάθεν.
Τον εγέννεσεν η Παναγία,
Τον ενέστεσεν Αϊ-Παρθένος.
Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι
κι εκατήβεν σο σταυροδρόμι.
Έρπαξαν Ατον οι χίλ’ Εβραίοι,
οι χίλ’ Εβραίοι και μύριοι Εβραίοι.
Ας ακρεντικά κι ασήν καρδίαν,
αίμαν έσταξεν, χολή ’κ’ εφάνθεν.
Ούμπαν έσταξεν, και μύρος έτον,
μύρος έτον και μυρωδία.
Εμυρίστεν ατο ο κόσμος όλεν,
για μυρίστ’ ατο κι εσύ αφέντα.
Συ αφέντα, καλέ μ’ αφέντα.
Έρθαν τη Χριστού τα παλληκάρια,
και θημίζνε τον νοικοκύρην,
νοικοκύρη μ’ και βασιλέαν.
Δέβα σο ταρέζ’ κι έλα σην πόρταν,
δός μας ούβας και λεφτοκάρυα.
Κι αν αν ’εις μας, χαράν σην πόρτα σ’.
Κάλαντα Μικρασιατών :
Καλὴν ἐσπέραν ἄρχοντες κι ἂν εἶναι ὁρισμός σας,
Χριστὸς γεννᾶται σήμερον ἐν Βηθλεὲμ τῇ πόλει.
Ἐν τῷ σπηλαίῳ τίκτεται, ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων.
Κερὰ ψηλή, κερὰ λιγνή, κερὰ καμαροφρύδα.
Κερά μ᾿ ὅταν στολίζεσαι νὰ πᾶς στὴν ἐκκλησία.
Ἔχεις καὶ κόρην ἔμορφη ποὺ δὲν ἔχει ἱστορία.
Μῆδε στὴν πόλη βρίσκεσαι, μῆδε στὴν Καισαρεία.
Ἔχεις καὶ γιὸν στὰ γράμματα, ὑγιὸν εἰς τὸ ψαλτήρι.
Νὰ τὸν ῾ξιώσει καὶ ὁ Θεός, νὰ βάλει πετραχῆλι.
Κάλαντα Βλάχων :
Κόλιντι μέλιντι
ντέ νι κουλάκλου τέτω
κα βα τσ τάλιου κουκότλου
βα σ λου μπάγκου του τρέι ταψίι
βα σ λου μάκου λα Στα-Μαρίε
Μετάφραση:
Κόλιντι μέλιντι
δώσε την κουλούρα θεία
γιατί θα σου σφάξω τον κόκορα
θα τον βάλω σε τρία ταψιά
και θα τον φάω της Παναγιάς.
Κάλαντα Παντελεήμονα:
Άγιος Βασίλης έρχεται Γενάρης ξημερώνει
Βασιλη μ' πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις. Αν έρχεσαι απ' τον δάσκαλο πες μας την άλφα βήτα. Στην πατερίτσα ακούμπησε να πει την άλφα βήτα κι πατερίτσα ήταν χλωρή και απολυκε κλωνάρια. Κλωνάρια χρυσοκλωναρα χρυσά μαλαματένια και κάτω στην ριζούλα της τρέχει μια κρύα βρύση.
Ένα μικρό μικρούτσικο μικρό και χαϊδεμένο μικρό το έχει η μάνα του μικρό και ο μπαμπάς του το στόλιζαν τ' αρμάτωναν στο δάσκαλο το στέλνουν. Παιδί μ' να μάθεις γράμματα παιδί μ' να μάθεις γνώμη...
Θα ήθελα να ευχαριστήσω στο σημείο αυτό όλους τους φίλους που με βοήθησαν να σας μεταφέρω την λαογραφία μας .
Τον κύριο Γρηγόρη Λέφα και τον σύλλογο Σαρακατσαναίων Πιερίας, την κυρία Φωτοπούλου Μαρίκα και τον σύλλογο Ηράκλειτο νέας Εφέσου, τον κύριο Κώστα Καραΐσκο και τον ΜΠΣ Δίου, την κυρία Μαριάννα Ναβρωζίδου και τον ΠΣ Πλατανακίων ο Πόντος, τον κύριο Γουλάρα Γεώργιο και τον κύριο Κομματά Βασίλη από την ΚΟΙΝΣΕΠ παλαιού Παντελεήμονα, την κυρία Παπαθανασίου Μαρία από τον Πολιτιστικό όμιλο Λιτοχώρου.
Ελπίζω να σας ξύπνησα αναμνήσεις άλλων ετών με παρέες και γλέντια με φίλους .
Εμείς όλοι μαζί σαν μια παρέα είπαμε τα κάλαντα το τόπου του ο κάθε ένας, που είναι και ο τόπος όλων μας!!!!
Χρόνια πολλά καλά Χριστούγεννα με υγεία ευτυχία και καλή αντάμωση στα γλέντια.
Μπύρος Μιχαήλ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου